Kurkumin, zerdeçal bitkisinin (Curcuma longa L.) ana bileşeni olarak bilinen ve Asya’nın tropik bölgelerinde yaygın olarak yetişen doğal bir polifenoldür. Halk arasında “zerdeçal, Hint safranı, safran kökü, zerdeçöp” isimleriyle tanınan bu madde, zerdeçalın rizomlarından (kök veya sürgün kısmı) elde edilir. Endonezya, Çin, Jamaika, Pakistan ve Peru gibi ülkelerde yetişen zerdeçal bitkisi, özellikle antioksidan özellikleri ile dikkat çeker.
KURKUMİNİN NEDİR?
Kurkumin, geleneksel Çin ve Hindistan tıbbında 6000 yıllık bir geçmişe sahip bir bileşiktir. 200 yıl önce Vogel ve Pelletier tarafından “sarı renk veren madde” olarak tanımlanmıştır. Yağda çözünebilen bu pigment, asidik ve nötr ortamlarda çözünmez ve temel olarak karaciğer ile bağırsaklarda metabolize olur. Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), kurkumini “genellikle güvenli olarak tanınan” bir bileşik olarak kabul etmiştir.
ZERDEÇALIN ANA VE ETKEN MADDESİ: KURKUMİN
Zerdeçal bitkisinin ana bileşenlerinden biri olan kurkumin, doğal bir polifenol olarak öne çıkar. 3 gramlık zerdeçalın içerisinde yaklaşık 30-40 mg kurkumin bulunur. Kurkumin, sıvı öz, tentür veya toz içeren kapsüller şeklinde kullanılabilir. Yetişkinler için standart toz kurkumin kullanımı günde 3 kere 400-600 mg olarak önerilmektedir.
KURKUMİNİN FAYDALARI
Oksidatif Stresi Giderir: Serbest radikallerin oluşturduğu zararlı etkileri önler ve antioksidan etki sağlar.
Antidiyabetik Etkisi: Kan glukoz seviyesini düzenler, insülin direncini ve glisemik durumu iyileştirir.
Hipertansiyonu Önler: Anjiyotensin-I reseptörlerinin ekspresyonunu düzenleyerek hipertansiyon gelişimini engeller.
Kolesterol Seviyelerini Düzenler: Trigliserit düşürücü fayda sağlayarak kolesterol seviyelerini dengeler.
Karaciğer Sağlığını Korur: Hepatik yağ birikimini önleyerek karaciğer hastalıklarının gelişimini engeller.
Antiinflamatuvar Etkisi: Sistemin inflamasyonlarını önleyerek antiinflamatuvar etki sağlar.
Metabolik Sendrom Tedavisinde Rol Oynar: Obezite ve obezitenin neden olduğu zararlı etkileri giderir.
Kardiyovasküler Sağlığı Destekler: Kardiyovasküler sistemin düzgün çalışmasını sağlayan enzimleri düzenler, ateroskleroz lezyonlarının gelişmesini önler.
Romatoid Artrit ve Diğer İltihaplı Hastalıklara İyi Gelir: Romatoid artrit semptomlarında iyileşme sağlar, pankreatit ve gut hastalıklarına fayda sağlar.
Nörodejeneratif Hastalıklara Karşı Koruyucudur: Parkinson ve Alzheimer hastalıklarına karşı koruyucu etki sağlar.
Gastrointestinal Rahatsızlıkları Giderir: Gastrointestinal sistem rahatsızlıklarını ve neden oldukları semptomları hafifletir.
Kanserle Mücadelede Yardımcıdır: Kan, meme, beyin ve gastrointestinal sistemlerde ortaya çıkan kanser hücrelerinin büyümesini önler.
KURKUMİNİN ZARARLARI
Kurkuminin toksik etkisi ve yan etkileri oldukça azdır. Akut, subakut, subkronik ve kronik toksisite çalışmalarında herhangi bir yan etki veya komplikasyon gelişmemiştir. Yüksek dozlarda kurkumin kullanımının oksidatif stresi tetikleyerek DNA hasarına neden olabileceği öne sürülse de, kurkuminin antimutajenik etki gösterdiği birçok çalışma ile kanıtlanmıştır.
KURKUMİNİN HASTALIKLARLA İLİŞKİSİ
Kurkumin veya zerdeçal kullanımının alerjik reaksiyonlara neden olduğuna dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Ancak nadir de olsa alerjik kontakt dermatit, ürtiker, eritem, papül ve vezikül oluşumuna neden olabilmektedir.
GEBELİKTE KURKUMİN KULLANIMI
Zerdeçal bitkisinin annelerde süt üretimini artırmak amacıyla geleneksel olarak kullanıldığı bilinmektedir. İnsanlarda gebelik ve emzirme döneminde kurkumin kullanımı hakkında olumsuz bir etki gözlenmemiştir. Ancak bu dönemlerde kurkumin kullanımının güvenilirliğine dair yeterli bilimsel araştırma olmadığı için, hekim önerisi dışında kullanılmaması önerilir.
RENKLENDİRİCİ KURKUMİN NEDİR?
Renklendirici kurkumin, zerdeçal bitkisinin köklerinden çeşitli yöntemlerle elde edilen bir gıda boyasıdır. Sarı ve turuncu renklere sahip bu pigment, köri tozu üretiminde, renklendirici, aroma verici, koruyucu ve tekstil boyası olarak kullanılmaktadır.
KURKUMİN NE ŞEKİLDE KULLANILIR?
Kurkumin, gıda takviyesi olarak kapsül veya toz şeklinde bulunabilir. Ayrıca zerdeçal bitkisinden elde edilen baharatın yemeklerde kullanılması ile de kurkumin alınabilir.
Kurkumin, doğal yapısı ve sağlığa olan sayısız faydaları ile hem geleneksel tıpta hem de modern tıpta önemli bir yere sahiptir. Düşük toksisitesi ve çok yönlü kullanım alanları sayesinde, bu mucizevi bileşik, gelecekte de sağlık alanında büyük bir rol oynamaya devam edecektir.
